NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG AN CUNG NGƯU HOÀNG HOÀN TRONG ĐIỀU TRỊ SỐT CAO NHIỄM KHUẨN Ở TRẺ EM
Bệnh viện đa khoa huyện Tiêu Lĩnh Quan Đông
(Quảng Đông ) Liêu Bích Nga
An Cung Ngưu Hoàng Hoàn có công dụng thanh nhiệt, giải độc, chống co giật, khai khiếu tỉnh thần, là thuốc thành phẩm y học cổ truyền cần phải được trang bị dùng trong cấp cứu. Từ tháng 12 năm 1993 đến tháng 12 năm 1997, bệnh viện chúng tôi đã ứng dụng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn để điều trị cấp cứu cho 33 bệnh nhân nhi sốt cao kéo dài hoặc kèm theo co giật tái phát do viêm đường hô hấp trên, bệnh viêm phổi nặng, viêm màng não do virus, viêm màng não mủ, nhiễm trùng huyết. Kết quả như sau:
1. Số liệu lâm sàng:
1.1. Đối tượng: 33 bệnh nhân nhi, gồm 18 nam và 5 nữ. Tuổi nhỏ nhất là 6 tháng tuổi và tuổi lớn nhất là 14 tuổi. Liệu trình điều trị ngắn nhất là 1 ngày và dài nhất là 15 ngày. Viêm đường hô hấp trên có sốt cao co giật 18 người, bệnh viêm phổi nặng 5 người, viêm màng não virus 5 người, viêm màng não mủ 2 người, nhiễm trùng huyết 3 người. Tất cả bệnh nhi đều có dấu hiệu đặc trưng là sốt cao kéo dài hoặc co giật, nhiệt độ cơ thể trong 24 giờ 38,80C – 39,50C là 10 người; 39,00C – 40,50C kèm theo co giật nói sảng hôn mê là 18 người; sốt cao kéo dài hoăc sốt cao lặp đi lặp lại là 15 người. Số lượng bạch cầu < 4 x 109/L là 10 người; 10 – 26,5 x 109/L là 18 người, bình thường là 5 người. Chẩn đoán viêm phổi: Chụp phim phổi có bóng từng đám. Viêm màng não mủ, viêm màng não virus: dịch não tuỷ tương ứng với bệnh.
1.2. Phương pháp điều trị:
– Điều trị Tây y : 33 bệnh nhân nhi đều được điều trị nội trú, theo chẩn đoán Tây y, điều trị theo triệu chứng dùng thuốc thường quy theo từng bệnh như dùng thuốc chống viêm, chống virus, thuốc hạ sốt, chống co giật.
– Điều trị y học cổ truyền: Dùng An Cung Ngưu Hoàng Hoàn với cả 33 bệnh nhân nhi. Liều dùng của an cung theo tuổi bệnh nhân. Thuốc được hoà tan trong nước sôi để nguội cho uống. Bệnh nhi 6 tháng tuổi: dùng 1/4 hoàn; 1 – 2 tuổi dùng 1/3 hoàn; 4 – 6 tuổi dùng 1/2 hoàn. Bệnh nhân hôn mê cho uống thuốc qua đường sonde. Bệnh nặng sau 3 – 4 giờ cho uống thêm 1 lần nữa.
1.3. Tiêu chuẩn đánh giá:
– Tốt: Hết co giật sau khi uống thuốc 10 – 20 phút, hạ sốt sau nửa ngày.
– Khá: Hết co giật sau khi uống thuốc 30 phút, 1 – 2 ngày sau mới hết sốt.
– Không tác dụng: Co giật tái diễn, 3 ngày sau vẫn không hết sốt.
2. Kết quả:
. Tốt Khá Không tác dụng
Viêm đường hô hấp trên 18
Viêm phổi nặng 4 1
Viêm màng não virus 3 2
Viêm màng não mủ 1 1
Nhiễm trùng huyết 1 1 1
3. Bàn luận:
Thành phần chính của An Cung Ngưu Hoàng Hoàn là sừng tê giác, ngưu hoàng có tác dụng thanh nhiệt khai khiếu, tá hoả, giải độc; phối hợp với hoàng liên, hoàng cầm, chi tử để tá hoả thượng tiêu ở tâm phế nên có tác dụng rất tốt trong thanh nhiệt giải độc. Bởi vậy, trong những trường hợp nhiệt chứng thịnh tà độc nóng bỏng thì công hiệu hạ sốt của thuốc này rất hiệu quả. Đồng thời thuốc lại hạ sốt từ từ, không ra mồ hôi nhiều, không gây mất nước, sau khi hạ sốt, biện pháp điều trị hỗ trợ đúng cách sẽ không bị sốt tái phát. Thuốc này ngoài tác dụng thanh nhiệt giải độc, khai khiếu ra còn phối hợp với trân châu, chu sa có tác dụng an thần, bởi vậy nó có tác dụng thanh nhiệt chống co giật. Trong bài thuốc thanh nhiệt giải độc lại phối thêm những vị khai khiếu trừ uế như xạ hương, mai phiến, uất kim, cho nên tác dụng khai khiếu tỉnh thần của nó được phát huy đầy đủ. An Cung Ngưu Hoàng Hoàn được sử dụng rộng rãi trong chứng cấp: sốt cao, hôn mê, nói sảng, co giật, nhiệt độc uế trọc, sử dụng nó để cấp cứu những bệnh nhân nguy kịch sẽ phát huy tác dụng của nó.
Xuất xứ: Chứng cấp trung y Trung Quốc. Số 2 cuốn 8 năm 1999.